شیرینی کام دلالان از دست‌بافت‌های داری خراسان‌شمالی/ صنعت فرش استان در گیرودار مشکلات ابتدایی
خراسان‌شمالی یکی از استان‌های کشور با ظرفیت تولید فرش و قالی دستبافت است که متاسفانه به دلیل کم‌لطفی به این هنر، دغدغه‌های زیادی در این کار برای بافندگان به وجود آورده است.
شیرینی کام دلالان از دست‌بافت‌های داری خراسان‌شمالی/ صنعت فرش استان در گیرودار مشکلات ابتدایی
به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد، صنعت فرش، صنف عظیمی است که به گفته کارشناسان این حوزه، در گروه معدود صنایعی قرار می‌گیرد، که می‌توان با کمترین هزینه بیشترین سودآوری را داشت، صنعتی که اگر سال‌های گذشته در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر قدم می‌زدیم، صدای بافتن قالی را می‌شنیدیم اما حالا به دلیل غفلت از این هنر، تاروپودش به حالت درهم‌پیچیده درآمده است.
فرش ترکمن و فرش کردی ازجمله بافته‌های داری خراسان‌شمالی هستند که ثبت جهانی‌شدند، که قطعاً با یک برنامه‌ریزی درست و کارشناسی شده و ورود جدی مسئولان مرتبط با این حوزه می‌توانسته منبع درآمد و اشتغالی برای مردم این استان باشد، در حالی که مشکلات فراوانی که باعث شده برخی کارگاه‌های بافندگی تعطیل شوند و بافندگی به سبک سنتی در حالت فراموشی پیش می‌رود.
ثبت جهانی‌شدن دو اثر فرش خراسان‌شمالی و شناسنامه‌دار شدن فرش باهدف جلوگیری از کپی‌برداری از این نوع فرش‌ها بوده در حالی که باگذشت پنج سال از این اتفاق مبارک، جهت اقتصادی شدن و صادرات این فرش‌ها اقدام خاصی صورت نگرفته است.
در کنار تولید، صادرات و فروش محصول نقش قابل‌توجهی دارد، به‌گونه‌ای که اگر این محصول به بازارهای دیگر عرضه نشود، نمی‌تواند فرصتی برای رقابت با سایر تولیدات را داشته باشد.
متاسفانه به دلیل بی‌توجهی نسبت به عرصه تولید فرش در استان، بخش از تولیدات بدون شناسنامه در داخل استان تولید و از استان خارج و با برندهای دیگر استان‌ها به خارج کشور صادر می شود و این‌گونه هنر دست بافندگان خراسان‌شمالی به فراموشی سپرده‌شده می شود.
دست‌بافت‌های داری استان در انحصار واسطه‌ها قرار دارد
معصومه ذوالفقاری از هنرمندان خراسان‌شمالی و کارشناس در حوزه دست‌بافت‌های داری در این استان در گفت‌وگو با رسانه ها در رابطه با مشکلات اساسی فرشهای دستبافت اظهار کرد: متاسفانه در شرایط فعلی دست‌بافت‌های داری در انحصار واسطه‌ها و دلال‌بازی‌ها قرارگرفته است و شرکت‌های تعاونی درزمینهٔ اتصال تولید به صادرات نتوانستند موفق باشند.
وی با اشاره به اینکه برخی از بافندگان شرایط و یا توانمندی عرضه محصولات و بازاریابی در بازار را ندارند، گفت: علاوه بر این تأمین مواد اولیه مرغوب و تحویل این مواد و بازاریابی برای تولیدکنندگان می‌تواند بخشی از خدمات مهم شرکت‌های تعاونی باشد که اگر این شرکت‌ها منصفانه رفتار کنند باید چتر حمایتی را بر سر این مجموعه داشته باشند.
ذوالفقاری با اشاره به اینکه شرکت‌های تعاونی، بافنده‌ها را منسجم میکنند تا محصول مورد سلیقه بازار را تولید کنند، گفت: درصورتی‌که شرکت تعاونی متعهد به رسالت کاری خود باشد و به دسترنج اعضا اهمیت بدهد، وضعیت اعضا بهتر می شود.
شرکت‌های تعاونی در خراسان‌شمالی ماهیت خانوادگی پیدا کردند
این کارشناس دست‌بافت‌های داری در خراسان‌شمالی در ادامه بیان کرد: این در حالی است که بیشتر شرکت‌های تعاونی، ماهیت خانوادگی دارند و به دنبال یک تسهیلات ارزان‌قیمت برای خود هستند و همانند دلال عمل میکنند.
وی همچنین با یادآوری این مطلب که اتحادیه‌های فرش و دست‌بافت‌های داری باید تعیین‌کننده دستمزد بافندگان باشند، خواستار تشکیل انجمن حمایت از تولیدکنندگان و بافندگان به‌منظور بررسی مشکلات چرخه تولید فرش و دست‌بافت‌های داری و ارائه راهکار برای حل آنها شد.
افزون بر این، ذوالفقاری تأکید کرد: دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط نیز برای مدیریت آشفته‌بازار چرخه تولید فرش و دست‌بافت‌های داری باید ورود جدی انجام دهند.
شناسایی بازارهای جهانی فروش فرش برای بافندگان استان ضرورت دارد
محمدرضا حسین نژاد، استاندار خراسان‌شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بجنورد در خصوص اهمیت موضوع و شناخته شدن محصول تولید استان در بازارهای خارجی، اظهار کرد: دنیا طالب فرشهای دستباف ایران است، اما این موضوع مورد غفلت واقع‌شده لذا باید پیوست اجتماعی کار مورد مطالعه قرار گیرد.
حسین نژاد گفت: استعداد‌های بسیاری در بین قالیبافان وجود دارد که مهارت‌آموزی و ارتقای آموزش در این حوزه باید با جدیت بیشتری دنبال شود.
وی ادامه داد: نیاز به برگزاری کارگروه فرش در استان‌ها ماهی یک‌بار ضروری است تا دغدغه‌های تولیدکنندگان فرش شنیده شود.
استاندار خراسان‌شمالی خاطرنشان کرد: شناسایی بازار جهانی فرش همراه با ضمانت فروش آن برای تولیدکنندگان خراسان‌شمالی باید وجود داشته باشد تا آنها با آرامش خاطر کار را دنبال کنند.
فرشهای خراسان‌شمالی در نمایشگاه بین‌المللی اکسپو دبی
این در حالی است که فرحناز رافع، رئیس مرکز ملی فرش ایران در سفری که به استان خراسان‌شمالی داشته است، اعزام هیات‌های تجاری و هنرمندان بافنده فرشهای دستبافت خراسان‌شمالی به نمایشگاه بین‌المللی اکسپو در دبی که در حال برگزاری است، خبر داد و گفت: در این نمایشگاه تعدادی از فرشهای دستبافت استان برای معرفی به دنیا به نمایش گذاشته می‌شوند.
وی توضیح داد: با توجه به عقد تفاهم‌نامه‌ای که میان مرکز ملی فرش ایران با اتاق بازرگانی خراسان‌شمالی منعقد شد، بنا بر آن قرار گرفت که هیات‌های تجاری به همراه شماری از هنرمندان فرشهای دستبافت خراسان‌شمالی به نمایشگاه بین‌المللی اکسپو در دبی اعزام و در این نمایشگاه حضور پیدا کنند.
دست‌بافت‌های داری خراسان‌شمالی موردپسند چین و ژاپن هستند
رافع با یادآوری این مطلب که فرشهای دستبافت خراسان‌شمالی موردپسند کشورهای مختلف ازجمله چین و ژاپن هستند، بیان کرد: در این نمایشگاه بین‌المللی در غرفه‌ای که در اختیار مرکز ملی فرش ایران قرار داده‌شده است، تعدادی از فرشهای دستبافت خراسان‌شمالی نیز در معرض نمایش حاضران در این نمایشگاه قرار خواهد گرفت.
وی تصریح کرد: قصد بر این است که این نمایش ترسیم مسیری برای بازاریابی صحیح بین‌المللی، انجام صادرات همچنین ترسیم مسیر برای انجام بافت بر اساس سلیقه جهانی باشد.
اعمال تحریم‌های بین‌المللی برای صفر شدن صادرات فرش به بازارهای جهانی
رافع همچنین درباره ارتقای جایگاه هنر صنعت فرش دستبافت کشور در بازارهای داخلی و بین‌المللی اظهار کرد: در حال حاضر این هنر صنعت ملی به علل مختلف ازجمله تحریم‌های بین‌المللی و بازپرداخت تعهد ارزی رو به نابودی است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران درباره مهمترین مشکلات کنونی هنر صنعت فرشهای دستبافت کشور نیز اظهار کرد: اعمال تحریم‌های بین‌المللی برای صفر شدن صادرات این محصول به بازارهای جهانی باهدف ناامید کردن و از بین بردن اشتغال هشت میلیون نفر بافنده و شاغل در این صنعت ازجمله مشکلات اصلی پیش روی در این رشته است.
وی همچنین دستورالعمل بازپرداخت تعهد ارزی ناشی از صادرات این محصول را نیز از دیگر مشکلات بسیار مهم در این رشته اعلام کرد و گفت: با توجه به اینکه مدت‌زمان انجام فروش این محصول در بازارهای بین‌المللی طولانی است، اما دولت دوره بازپرداخت تعهد ارزی آن را یک‌ساله تعیین کرده که این رویه به تجارت این محصول ضربه زده است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان اینکه این مشکلات موجب شده‌اند که حجم صادرات این محصول به بازارهای جهانی بسیار کاهش پیدا کند، خواستار شد: حداقل دولت بازپرداخت تعهد ارزی از محل صادرات این محصول را حذف و یا دوره بازپرداخت آن را طولانی کند.
رافع گفت: در غیر این صورت به جایگاه صادراتی پیشین این محصول بازنخواهیم گشت.
اما متاسفانه باگذشت دو هفته از سفر رئیس ملی فرش کشور به خراسان‌شمالی ظاهراً وعده‌ها در قالب وعده باقی‌مانده و هیچ‌کدام محقق نشده است.
مرکز ملی فرش نسبت به تعهداتش به خراسان‌شمالی عمل‌نکرده است
محمود قنبری، معاون اقتصادی استاندار خراسان‌شمالی روز گذشته در کارگروه اشتغال و اقتصاد استان اشاره کرد: مرکز ملی فرش ایران به تعهدات و مفاد قرارداد خود نسبت به استان عمل‌نکرده است.
وی ادامه داد: در حالی که شرایط بافندگان استان، بیمه آنان و مباحث آموزشی حائز اهمیت است اما مرکز ملی فرش این تعهدات را اجرایی نکرده است.
قنبری با بیان اینکه کسانی که شرایط دریافت تسهیلات دارند باید از آن بهره‌مند شوند، افزود : در شرایط حال حاضر تسهیلات باید برای کسانی که دارای عدم چک برگشتی، عدم بدهی قبل و ضامن هستند، تعلق گیرد.
۲۶ هزار بافنده در خراسان‌شمالی وجود دارند
ولی‌الله تازیکی، مسئول حوزه فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بجنورد اظهار کرد: یکی از ظرفیت‌های خراسان‌شمالی در حوزه مشاغل خانگی، فرش دستباف است که بیش از ۲۶ هزار بافنده دارای کارت قالیبافی در آن فعالیت دارند.
وی گفت: از این تعداد بافنده حدود ۸۰ الی ۹۰ درصد بانوان سرپرست خانواده تشکیل می‌دهند که دغدغه اصلی آنها نداشتن بیمه است.
بیشتر بافندگان دغدغه بیمه دارند!
مسئول حوزه فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌شمالی افزود: در خراسان‌شمالی از جمعیتی ۲۶ هزارنفری بافنده حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر دارای بیمه هستند که متاسفانه برای تحت پوشش قرار گرفتن اشخاص جدید باید بیمه‌شدگان قبلی انصراف و یا به‌نوعی لغو بیمه شوند تا شخص جایگزین تحت پوشش قرار گیرد.
وی گفت: طبق قانون تمام اشخاصی که در حوزه مشاغل خانگی مشغول به کار هستند باید تحت پوشش بیمه قرار گیرند که طبق اعلام مسئولین این بخش اعتباری برای ثبت بیمه جدید برای بافندگان وجود ندارد.
تازیکی تصریح کرد: یکی دیگر از مشکلات حوزه قالیبافی، بحث تسهیلاتی است که با نرخ ۴ درصد به آنها تعلق می‌گیرد.
صف طولانی دریافت تسهیلات
وی بیان داشت: مشکلی که در این حوزه وجود دارد کمبود اعتبار است، به‌عنوان‌مثال برای مشاغل خانگی در سال جدید حدود ۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان تسهیلات مصوب شد که تاکنون با پیگیری‌های انجام‌شده از بخش‌های مختلف، ۱۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به ۲۲۳ شاغل مشاغل خانگی اختصاص‌یافته و این تعداد برای دریافت وام به بانک معرفی‌شده‌اند.
تازیکی با اشاره به اینکه صاحبان مشاغل خانگی که اکنون در حال دریافت مبالغ تسهیلات هستند از ثبت‌نام‌شدگان قبل از سال ۹۷ هستند، گفت: بیشتر این اشخاص، فعالین حوزه فرش هستند که متاسفانه بعد از اردیبهشت سال ۹۷ تمام کسانی که در تقاضای دریافت تسهیلات دارند در صف دریافت هستند.
وی اقدامات انجام‌شده جهت معرفی برند فرش خراسان‌شمالی را حضور بافندگان در نمایشگاهی در تهران و ایجاد دوره‌های تخصصی بافندگی و فروش نام برد.
تازیکی اظهار داشت: ایجاد نمایشگاه دائمی در سایت نمایشگاهی ارکان یکی از برنامه‌هایی مهم برای رونق صنعت فرش استان که در حال پیگیری برای انجام است.
فروش فرش خراسان‌شمالی به نام سایر استان‌ها اندک است/باید کارگاه‌های متمرکز بافندگی ایجاد شود
وی در خصوص فروش فرشهای استان به نام سایر استان گفت: این موضوع شاید به صورت اندکی و خرد اتفاق وجود داشته باشد اما با توجه به شناخته بودن فرش خراسان‌شمالی این کار به‌صورت همه‌گیر وجود ندارد.
تازیکی با اشاره با نوع تولید فرش در استان و خانگی بودن تولیدات افزود: یکی از اتفاقاتی که باید برای برندیگ فرش خراسان‌شمالی انجام شود، ایجاد کارگاه‌های متمرکز است که این اتفاق باید با همکاری سازمان‌های مختلف انجام شود.
وی تصریح کرد: باید مشوق‌های خاصی تعریف شود تا تولیدکنندگان برای حضور در این کارگاه‌های متمرکز تمایل پیدا کنند.
مسئول حوزه فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان‌شمالی اظهار داشت: هم‌اکنون تعدادی از این نوع کارگاه‌ها در استان وجود دارد اما برای رونق این بخش نیاز به وجود مشوق، حمایت، تسهیلات، زمین و... است و صرفاً سازمان صمت توانایی انجام همه امورات را ندارد و همه سازمان‌ها باید برای این مهم ورود پیدا کنند.
وی در پایان گفت: فرش خراسان‌شمالی با ایجاد ظرفیت مجموعه‌های متمرکز به بازارهای هدف شناخته می شود و باید بر روی این موضوع کار شود.
بازار خوب فروش مساوی با رونق تولید
شاید با نگاه به دغدغه‌های مطرح شده از سوی کارشناسان، مسئولین و بافندگان، صنعت فرش خراسان‌شمالی در پیچ‌وخم مشکلات ابتدایی گیرکرده است که رفع هر یک از آنها می‌تواند گامی به جلو برای تولید فرش باکیفیت باشد.
بیمه، تسهیلات، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی، ایجاد نمایشگاه‌های دائمی در خراسان‌شمالی، ایجاد کارگاه‌های تولیدی متمرکز و از این قبیل دست دغدغه‌ها شاید در یک نگاه کم‌کاری مسئولین هر بخش را به نمایش گذارد.
اینکه دائماً در سال‌های اخیر بانام گذاری سال‌ها به موضوعات اقتصادی تأکید بر حمایت از مشاغل خرد و خانگی باشد اما مشکل امروز بافندگان بیمه، تسهیلات و تأمین شرایطی برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی مطرح شود به‌جز کم‌کاری شاید چیزی به ذهن خطور نکند!
خلع در هر یک از این موارد باعث خروج فرش باکیفیت و اصیل خراسان‌شمالی از استان به سایر استان‌ها و فروش به نام دیگران خواهد بود.
موضوع برندیگ که نیاز به ورود سازمان‌های مانند، صمت، مسکن و شهرسازی، شهرداری، تأمین اجتماعی، کمیته امداد، بهزیستی، اتاق بازرگانی و میراث فرهنگی و... را دارد می‌تواند باعث دلگرم شدن تولیدکنندگان و بافندگان شود و همچنین وجود بازار بزرگی از فرش در استان که تولیدکنندگان در آن حضورداشته باشند و هم‌محلی برای فروش تولیداتشان شود و هم می‌تواند یکی از راهکارهای حفظ این ابر صنعت خراسان‌شمالی باشد.
قالیشویی آنلاین، هم هوشمندانه هم راحت!